Jean-Luc

10 jaar geleden overleed oud premier Jean-Luc Dehaene. Vandaag wordt hij geroemd als een groot staatsman en terecht. Toen hij in 1992 premier werd balanceerde België op de rand van het faillissement. Zeven jaar later verliet hij de Wetstraat met een financieel gezond België dat lid werd van de eurozone. Voorwaar geen kleine prestatie.

Rentmeesterschap

Letten op de centen heet in Wetstraatjargon ‘rentmeesterschap’. Dat klinkt simpel, maar is in het federale België makkelijker gezegd dan gedaan. Het lukt maar op één manier: indien alle regeringspartijen bereid zijn om samen over hun schaduw heen te stappen en noodzakelijke beslissingen te aanvaarden, ook wanneer die ingaan tegen de belangen van hun eigen electoraat.

Globaal plan

Precies dat kon Jean-Luc Dehaene als premier forceren. Dat was ook nodig. Van de voorgaande regering had hij een monsterlijke begrotingstekort geërfd van 6,1%. Dat werkte hij weg met een ‘Globaal Plan’, dat zowel besparingen in de sociale zekerheid, belastingverhogingen, loonmatiging, als de privatisering van overheidsbedrijven omvatte. Door iedereen tegelijk een beetje pijn te doen dus.

Moord en brand

De vakbonden schreeuwden moord en brand. Zonder enig begrip te tonen voor het risico op nationaal faillissement, noch voor de eisen om toegelaten te worden tot de eurozone, jutten zij hun achterban op tegen premier Dehaene. Zij verweten hem luidkeels ‘sociale afbraak’. Het jaar 1993 kende een historisch record van 915.000 individuele werkdagen die door stakingen verloren gingen. Maar premier Dehaene zette door. Twee jaar later al begon de schuldgraad opnieuw te dalen.

Erfenis De Croo

Hoe zou Jean-Luc Dehaene oordelen over de erfenis van de regering De Croo? In 2018 zwaaide de vorige regering af met een federaal tekort van amper 1,3 miljard euro. Vivaldi doet dit jaar hetzelfde met een tekort van 18 miljard euro, dat bij ongewijzigd beleid snel blijft oplopen. Nochtans is 2024 een in economisch opzicht doodnormaal jaar. Karikaturaler dan dit kan politieke onverantwoordelijkheid echt niet worden.

Lichtzinnigheid

De belangrijkste oorzaak voor dit ‘malgoverno’ is bekend: de regering De Croo besloot de uitkeringen en de minimumpensioenen fors te verhogen bovenop de index. Daardoor explodeerden de uitgaven in de sociale zekerheid met liefst 26,7 miljard euro op amper vier jaar tijd, een stijging van bijna een kwart (+22,3%). Dat geld was er niet en er werd evenmin voor gezorgd. Zoveel budgettaire lichtzinnigheid: dat had wijlen Jean-Luc Dehaene zichzelf niet eens kunnen voorstellen. En dat nota bene met een minister van Financiën uit zijn eigen christendemocratische stal!

Rad voor de ogen

De volgende regering staat nu voor de loodzware opdracht om deze puinhopen te ruimen. De omvang daarvan is zodanig groot, dat dit enkel zal kunnen met een herhaling van het ‘Globaal Plan’ van Jean-Luc Dehaene uit 1993. Al wie zegt dat je pijnloos kan bezuinigen, ‘als de politiek maar op zichzelf zou besparen’, draait de kiezer een rad voor de ogen.

De ‘andere’ zal betalen

Bezuinigen op het politiek apparaat is absoluut noodzakelijk maar zal lang niet volstaan. Hetzelfde geld voor de populisten langs links en rechts, die hun kiezers wijs maken dat een ‘ander’ wel de rekening zal betalen, of dat nu de ‘rijken’ zijn bij de PVDA of ‘de vreemdelingen’ bij het VB. Ook dat is pure volksverlakkerij.

RIV

Enkel de N-VA trekt met een becijferd en ambitieus besparingsplan naar de kiezer. Op vier jaar tijd willen we daarmee het begrotingstekort terugdringen richting de Europese 3 procentnorm. Dat doen wij in de geest van wijlen Jean-Luc Dehaene. Deze grote staatsman mocht dan geen Vlaams Nationalist zijn, het rentmeesterschap dat hij als politicus belichaamde is een kernelement van ons politiek denken.

Rust in vrede, Jean-Luc.